{
    "title": "Dut Yetiştiriciliği",
    "image": "https://www.dut.gen.tr/images/dut-yetistiriciligi.jpg",
    "date": "19.01.2024 06:08:06",
    "author": "Kürşat YILDIRIM",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>Dut Yetiştiriciliği,</b> Latince Morus adıyla bilinen dut meyvesi, kuzey yarım kürenin ılıman iklim kuşaklarında yetişir. Ülkemiz iklim ve coğrafyasına uygun dut türleri beyaz dut, kara dut, kırmızı dut ve mor dut olmak üzere dört çeşittir. Meyvecilik kültürü çok eski olan ülkemizde maalesef dut yetiştiriciliği yeterli seviyede değildir. Meyve kalitesi bakımından oldukça üstün özelliklere sahip olmasına rağmen dut ağaçları kerestesinden yararlanmak için kesilerek yok edilmeye yüz tutmuştur. Günümüzden kırk yıl önce ülkemizde yaklaşık beş milyon dut ağacı ve bu ağaçlara ait 100.00 ton meyve üretilirken, şimdilerde bu üretim 2,5 milyon ağaç ve 50.000 ton meyve olarak gerçekleşmektedir.</div><div><br></div><div><b>Hangi bölgelerimizde dut yetiştirilebilir?</b></div><div><br></div><div>Ülkemizde dut üretiminin yoğun olduğu bölgeler Ankara, Malatya, Erzincan, Ordu, Erzurum, Kahramanmaraş ve Kayseri olarak bilinmektedir. Dut meyvesi taze olarak tüketilirken aynı zamanda kurutularak değerli bir besin kaynağı elde edilir. Özellikle küçük çocukların severek tükettikleri kuru dut önemli besin öğelerini içeriğinde barındırdığından çocuk gelişiminde önemli bir etkisi olacaktır.</div><div><br></div><div>Dut yöreden yöreye değişkenlik gösteren kullanım şekilleri vardır. Pekmez, pestil, dut ezmesi, reçel, dutlu dondurma, dut pekmezine bandırılmış ceviz, sirke, hatta ispirto üretiminde bile kullanılmaktadır. Dut lezzetli olduğu kadar da dayanıksız bir meyve olduğundan muhafazası ve depolanması oldukça maliyetlidir. Bu nedenle hasat dönemi kısa sürelidir. Dut çeşitleri içinde en dayanıklısı karadut olduğundan genel olarak endüstriyel üretimde karadut tercih edilir.</div><div><br></div><div><b>Dut nasıl yetiştirilecek toprak ve iklim nasıl olmalıdır?</b></div><div><br></div><div>Dut ülkemizin her tarafında yetişebilir, fakat sıcak ve ılık bölgelerde daha iri ve lezzetli olur. Dut ağacı toprak seçici özelliği fazla olmamakla birlikte daha verimli olması için toprağı tınlı, kumlu ya da karışık, olabilir. Toprağı 6-7 pH değeri civarında olmalıdır. Dut fidanının dikildiği yerde toprak suyu yüzeye yakın olmamalıdır.</div><div><br></div><div><b>Dut fidanı dikilecek toprağın işlenmesi</b></div><div><br></div><div>Ekilecek bölgenin su kaynakları yeterli ise yarı örtülü ya da örtülü sistem kullanılabilir. Sistemi belirlemek için iklim koşulları değerlendirilir. Soğuk bölgelerde sera imkânlarından yararlanılabilir. Bakımı kolay olan dut fidanlığı özellikle kapalı sistemlerde yetiştiriliyor ise yabani ot ile mücadele yapılmalıdır. Baharın ve sonbaharda ağaç dipleri işlenmeli toprağın havalanması sağlanmalıdır. Böceklenmeye karşı ilaçlama yapılmalı fakat genç bahçelerde ilaçlama yaparken Uzman yardımı almak gerekir. Aksi durumda ağaç kuruyabilir.</div><div><br></div><div><b>Dut ağacının sulanması</b></div><div><br></div><div>Dut ağaçları suyu sever, toprağının sürekli nemli olmasında fayda vardır, ağaç sulandıkça meyvesi yüzde elli oranında daha lezzetli ve fazla olacaktır. Özellikle kurak bölgelerde yetiştirilen dut ağaçlarının toprak neminin korunması için tedbirler alınmalı, bu tedbirler ağaç dibine yapılacak ağaç kökünü çevreleyen havuz tekniği şeklinde olmalıdır.</div><div><br></div><div><b>Dut ağacının gübrelenmesi</b></div><div><br></div><div>İyi gelişmiş bir dut ağacı elde etmek, ürün verimini artırmak için potaslı, fosfatlı ve azotlu kimyevi gübrelerin verilmesinde sakınca yoktur, esasen ağaca verilecek gübrenin türünü belirlemek için ekim yapılacak toprağın ve dut yaprağının analizini yaptırmak gerekir. Gübreleme işlemleri yıl içinde ilkbahar yaz ve sonbahar olmak üzere üç seferde verilmesi faydalı olacaktır.</div><div><br></div><div><b>Dut ağacı budama ve bakım nasıl yapılır?</b></div><div><br></div><div>Dikili dut fidanları kural olarak meyve vermeye başladığında budama işlemine başlanır, budama işlemleri sonbaharda yapılır, budama işleminde sağlıklı sürgünlerin uzamasına imkân sağlanarak ağacın bodur kalmasına neden olunmamalıdır. Kırmızı ve beyaz dut uzun sürgün vermekte, karadut ise kısa sürgünler vermekte olduğundan budama işleme kısa ağaçları uzun uzun ağaçları kısa gösterecek şekilde yapılmalıdır.</div><div><br></div><div><b>Dut hasatı</b></div><div><br></div><div>Dut meyveleri olgunlaştığında dut ağacı altına temiz bir örtü serilir. Ağaç dalları sallanarak dutları yere dökülmesi sağlanır. Ağaç dallarına sopa ile vurulmamalıdır. Özellikle karadut türünün sapları sağlam olduğundan bu şekilde hasat yapılamayabilir. Bu durumda elle hasat yapılması gerekir. Kurutmalık dutlar ise ağaç dalında kuruması beklenir ve kuruduktan sonra hasat edilir.</div>"
        }
    ]
}