Dut Bahçesi: İpek böceğinin yegâne besini dut yaprağıdır. Bir kutu ipek böceği için yaklaşık 500 kilo dut yaprağına ihtiyaç duyulur. Bu nedenle ipek böceği için kurulacak dut bahçesinin, ipek böceği besleme yerine yakın olması işçilik açısından avantaj sağlar.
Dut Bahçesi İçin Dezavantajlı Yerler: Aşağıda yazılı olan yerlerde dut bahçesinin kurulması, ürün kalitesi ve verim rekoltesi bakımından çok riskli olup, dut bahçesi kurulmasında bu hususlara dikkat edilmesi gerekir.
- Tarım ürünleri için ilaçlama yapılan yerlerin yanı
- Toz çıkaran yol kenarları
- Zehirli gaz çıkaran fabrika civarları
- Sulama sıkıntısı olan yerler ve besleme yönünden zayıf topraklar.
Dut bahçesi Tesisi: İpek böcekçiliği için iki türlü dut bahçesi tesisi kurulur.
- Kapama türü dut bahçesi.
- Tarla sınırına kenar ağacı olarak kurulan dut bahçesi.
İpekböcekçiliği için en uygun tür; yalnızca dut ağaçlarının yetiştirildiği Kapama dut bahçeleridir. Çünkü yaprağın hasadı ve bakım işleri daha kolay bir şekilde uygulanır. Sınır ağaçları olarak oluşturulan dut bahçesinin ise arazinin ekonomik kullanım avantajı bulunur.
Fidan İhtiyacı Miktarının Tespiti: Dut bahçesi tesisinde, ihtiyaç duyulan fidan adedi aşağıdaki formüle göre bulunur.
Örnek=1 sıralar arası 2,5 mt, sıralar üzeri 1,5 mt. Olacak şekilde 1 dekar (1000 m2) alana dutluk tesis edilecekse. Buna göre toplam dut fidanı ihtiyacı; 1000m2 için fidan miktarı=266 adet 2,5 x 1,5 (1000/(2,5x1,5)=266)
Örnek=2 sıralar arası 3,0 metre, sıralar üzeri 2,0 metre olacak şekilde 1 dekar (1000 m2) dutluk tesis edilecekse. Buna göre toplam dut fidanı ihtiyacı; 1000 m2 için, fidan miktarı = 166 adet 3,0 x 2,0 (1000/(3*2)=166
Her İki örnekte de görüldüğü gibi farklı aralıklar ile fidanlar dikilebilir. Fidan dikimini yapmadan kaç kutu ipekböceği beslenecek bir bahçe tesisi yapacağımıza ve bunun için ne kadar bir arazinin ayrılabileceği kararının verilmesi gerekir. Bu iki husus belirlenmesinden sonra, asgari 2,5*1.5 aralıklar ile arazi yapısı ve tercihe göre farklı aralıklar ile fidanların dikimin yapılabiliriz. Dut fidanından verimli ve sulu topraklarda 3'üncü yıldan sonra yaprak alınmaya başlanır. Sulak olmayan kırsal bölgelerin fidanlarında yaprak alınması için ise bu süre daha beklenir.
Dut Ağacının Şekillendirilmesi: Dut fidanı dikiminden sonra, verilecek yüksekliğe göre fidanın gövdesi bir miktar kesilir. İlkbaharda, fidan gövdesinin üzerinde birçok filiz olur. Yazın fidan gövdesi üst kısmında çok iyi gelişen 3 tane filiz bırakılır, alt kısmındaki filizler kesilip, bu 3 adet sürgünün daha çok gelişmesi temin edilir. Yaprak dökümü olduktan sonra, 3 adet dal gövde yüksekliğinin yarısı kadar uzunluğu kesilerek ağaç üzerinde, 3 tane güçlü kol bırakılmış olur, bu kollardan çıkan diğer sürgünlerin, yaz boyu gelişmesi için uğraşılır. Dut bahçesinin tesisi en az 2-3 senede tamam olur. 3. Seneden sonra, ipek böceklerini beslemek amacıyla yaprak hasadına başlanır.
Dut Bahçesi Bakımı: Dut bahçesinden azami derecede kaliteli ve bol yaprak temin etmek için, dut bahçesine düzenli bakım yapılması gerekir. Dut bahçesinin, kurulduğu ilk senelerinde, gelişmesini sağlamak için, sık sık sulamak gerekir. Yetişkin Dut bahçesinin, yaprak veriminin yüksek olması, sulamayla doğrudan ilişkili olduğu için, sulamanın ihmal edilmemesi lazımdır. Dut Bahçesini yaz aylarında, havanın durumuna göre, iki, üç kez sulama yapmak yeterli olabilir.
Dut Bahçesi Toprak İşlemesi: ilkbahar yaz ile sonbaharda olarak, senede üç kez işleme yapılır. İlkbahar toprak işlemesi filiz oluşmadan önce, yazın budama yapıldıktan sonra, sonbaharda ise yaprak dökümünü takip eden günlerde yapılır. Dut Bahçesinde, gübreleme yapılması daha kaliteli ve daha fazla yaprak elde edilmesi için faydalı olur.
